SID chart bilgilendirmesinde anlatmış olduğum Chart okuma yöntemi ve tanıtımı ile ilgili bilgileri artık biliyoruz. Bu yüzden aşağıdaki Chart'ın tanıtım kısmını atlayıp ILS ile ilgili bölümleri sizlerle paylaşmak istiyorum.
Chart'ımız LTAR 11-1
LOC
ISVS
109.1 Localizer frekansımızın 109.1,tanıtıcısının ise ISVS olduğunu anlıyoruz
Final
Apch Crs
013' Son yaklaşma course'umuzun 013 olduğunu anlıyoruz.
GS
OM
6880'(1644') GlideSlope check altitude,aletlere güvenimiz sonsuz fakat OM(Outer Marker) üzerinden geçerken irtifamızın 6880 feet,radio altimetremizin yani kara seviyesinden yüksekliğimizin 1644 feet olduğunu check etmek durumundayız.
ILS
DA(H)
5450' (214') ILS yaklaşması yaparken belli bir noktada inişe karar vermemiz gerekmektedir.İniş yapılacakmı yoksa pas mı geçilecek?
DA (Decision altitude)(Karar irtifası) 5450 feet te DH (Decision Height) (Karar yüksekliği) 214 feet pist yaklaşma ışıkları yoksa pist kenar ışıkları yada pist merkez ışıkları yada pistin kendisini gördüysek inişe karar verebiliriz, bunlardan birini görmek karar vermek için yeterlidir, göremediysek bu nokta pas geçmek için karar vermemiz gerekrn son noktadır.
Apt Elev
RWY
5236'
5236' Pist başı ve taxi yaparken altimetremizde göreceğimiz en yüksek irtifa 5236 feet'tir.
MSA SIV VOR/NDB Chart üzerinde sağ üst tarafta SIV VOR yada NDB sine hangi başta yaklaşıyorsak alçalabileceğimiz minimum emniyetli irtifaları göstermektedir.
MHA 8500
HOLDING FIX SIV VOR/NDB Minimum Holding Altitude'ün 8500 feet olduğunu SAĞ'dan dönüşlü bir holding olduğunu inbound course'unun 193, outbound course'unun 013 olduğunu şekilden görmekteyiz.
MISSED APCH: Climb on R-360 SIV (360^ from NDB) to 7000', then
turn LEFT climbing to VOR/NDB at 8500' and hold.
MAX 185 KT until inbound VOR/NDB
Pas geçme prosedürü: SIV Vor'unun 360 radial'inde 7000 feet'e tırmanıyoruz,7000 feete ulaştığımızda tırmanışımızı sürdürürken sol'dan dönüşle VOR/NDB üzerine uçuyoruz ve holding'e giriyoruz. VOR/NDB ye inbound olana kadar max hızımızın 185 kts olmasına dikkat ediyoruz.
Rwy Elev: 178 hPa Alt Set: hPa Trans level: By ATC Trans alt: 12000'
Transition Level ve Altitude kısımlarını SID chart bilgilendirmesinde anlatmıştık. Runway Elevation 178 hecto pascal 29.92 inch mercur ile çarptığımızda chartta yazan rwy elevation 5236 feet'e ulaşmaktayız.
Chart'ımızın alt kısmından ILS yaklaşma detaylarını incelemeye devam edelim.
Approach tarafından SIV VOR/NDB üzerine serbest kılındıktan sonra 8500 feet yüksekliğinde VOR/NDB üzerine geliyoruz.
SIV VOR (114.20) yi 193 radial de terk edip DME göstergemizde 7.5 nm, eğer ikinci bir VOR ımız var ise ILS'i set edip ISVS (109.10) DME göstergesi 8.2 nm görene kadar 193 radyali koruyup 7400 feet'e alçalıyoruz.
DME'de bu mesafeleri gördüğümüz zaman şekil üzerinde PROSEDURE TURN 'e başlıyoruz
* PROSEDURE TURN bilgi için bkz: http://www.aavirtual.com/modules/Tutori ... _Turns.htm
Prosedure turn CAT A ve B uçaklar için 1 dakika , CAT B, C, D uçaklar için aksi bir mesafe bilgisi chartta gözükmedikçe 1 dakika 15 saniyedir.
Boeing 737-800 ile uçuyorsak CAT D ( ki eskiden bu uçak CAT C idi) 1 dakika 15 saniye 238 başta uçuyoruz (Radyal diil) zaman dolunca sol'dan dönüşle 058 başa dönüp 013 course'a ayarladığımız 109.10 ILS'imize CAPTURE olmayı bekliyoruz.
ILS'e göre 6.8 nm, VOR'a göre 6.1 nm'da Glide Slope'la alçalmaya başladığımızı şekilden görmekteyiz.Şekilin altındaki küçük bölmede uçağımızın hangi GROUND SPEED'te hangi VARIO(Feet/Dakika) ile alçalırsa 3 derecelik alçalma hattını tutabileceğini görmekteyiz.
M: Missed approach point:Pas geçme noktamızdır.ILS'e 1.5 nm, VOR'a 0.8 nm kala pas geçme işlemini gerek duyarsak başlatmamız gerekmektedir.
Char'ımızın en alt kısmına devam edelim;
Kenarda yazan A, B, C, D uçağımızın yaklaşma hızlarına göre ayrıldığı kategorilerdir.
Soldan sağa iki kategori ilki ILS ( Hem lokalizer hemde Glide Slope sorunsuz çalışırken) diğeri ise LOC (GS out) ILS yaklaşmasındayız ama Glide Slope manual olarak alçalıyoruz uçağımız sadece Lokalizer sinyallerini yakalayabiliyor.
Bu kategoriler için alçalabileceğimiz minimum irtifalar görülmektedir.
FULL ve ALS terimleri ise ; FULL: Piste ait tüm yaklaşma ışıkları sorunsuz çalışıyor, ALS out: Approach light system out, yaklaşma ışıklarının çalışmadığı koşulları belirtiyor.
RVR: Runway visual range:kokpit camından görebildiğimiz yatay görüş belirtilen kategori uçaklar için belirtilen limitlerin altında ise bu yaklaşmayı yapamıyoruz.
CIRCLE-TO-LAND:Turlu yaklaşma anlamına gelmektedir.
İlgili chart için 01 pistine yaklaşırken 19 pisti için turlu yaklaşma yapabilmekteyiz.Şekilde uçak kategorilerimiz için maksimum turlu yaklaşma hızlarımız,minimum alçalabileceğimiz karar irtifamız ve metarda belirtilen visibility ( görüş ) koşullarını sağlamamız gerekmektedir.Bazı meydanlarda turlu yaklaşmalar için kısıtlamalar vardır,örneğin meydan doğusundan yada batısından yada vb.turlu yaklaşma yapılamaz gibi fakat bu meydanda herhangi bir kısıtlama olmadığı için şöyle bir yol izleyebiliriz;
Uçan pilot (kaptan yada f/O) pistin aksi tarafına açılır,kaptan uçuyorsa pistin sağına açılır ki sol tarafta daima pist ile görüşü sağlayabilsin daha sonra rüzgar altı ve esas basacağı soldan dönüşle temizleyerek 19 pistine inişini gerçekleştirebilir.
Berhan Dönmez
(CPL/IR/ME)-ATPL Theory